Liệu Châu Á có thể thông qua công nghệ để xử lý được bài toán bất bình đẳng tăng trưởng không?
Trong loạt chương trình phỏng vấn Tầm Nhìn Châu Á (Asia Vision Series) do Microsoft Châu Á – Thái Bình Dương (Microsoft APAC) thực hiện, các chuyên gia của Microsoft và các cây bút công nghệ nổi tiếng đã trao đổi sâu rộng với nhau về các xu hướng công nghệ then chốt và các vấn đề có liên quan trong khu vực châu Á. Lần này, vào thượng tuần tháng 8-2017, Grace Chng, một nữ nhà báo công nghệ Singapore có hàng chục năm kinh nghiệm, đã trò chuyện với nữ Tiến sĩ Astrid S. Tuminez, Giám đốc khối Pháp Chế, Microsoft Đông Nam Á (Microsoft’s regional director for Corporate, External and Legal Affairs for Southeast Asia) về hành trình vươn lên, hành trình đã làm gia tăng niềm đam mê của bà cho quá trình đa dạng hóa và hội nhập (diversity and inclusion) – một nhiệm vụ cần thiết hơn bao giờ hết trong thế giới số (digital world) ngày càng mạnh mẽ này. Grace Chng đã làm việc hơn 20 năm tại The Straits Times, nhật báo lớn nhất Singapore, trong đó có gần 19 năm là đồng sáng lập và biên tập viên cho chuyên trang công nghệ Computer Times (sau này là Digital Life) của nhật báo này.
Với sự hỗ trợ của Microsoft Việt Nam, Media Online xin giới thiêu bài điểm qua cuộc phỏng vấn giữa nữ nhà báo Grace Chng và nữ Tiến sĩ Astrid S. Tuminez.
Xin mời xem video:
Lớn lên từ khu ổ chuột (the slums) của Philippines, Tiến sĩ Astrid S. Tuminez không có được những bữa ăn sáng như các trẻ em thông thường. Bà là một trong 7 người con của một gia đình lao động nghèo. Bà chỉ có một đôi vớ được giặt một lần mỗi tuần. Khi trời mưa, bà phải nút các lỗ thủng trong giày bằng những miếng vỏ kẹo mút (lollipop). Khi bà 5 tuổi, các nữ tu trong thành phố đã gọi các chị em nhà Tuminez đi học. Và đây chính là ngả rẽ thay đổi cuộc đời bà.
Bà Tuminez tốt nghiệp 2 trường danh giá của Mỹ, Học viện Kỹ thuật Massachusetts (MIT) và Đại học Harvard. Bà thông thạo 6 ngoại ngữ và đã làm việc ở những vị trí hấp dẫn khắp toàn cầu. Tiến sĩ Tuminez hiện thời là Giám đốc khối Pháp Chế, Microsoft Đông Nam Á, nơi bà đang hỗ trợ các chính phủ hiểu hơn về các bài toán xu hướng, định hình các nguyên tắc và chính sách, bao gồm phương pháp để dẫn dắt tăng trưởng trong cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư.
Tiến sĩ Astrid S. Tuminez (bên phải) và nhà báo Grace Chng
“Tôi là người mù chữ khi bước chân vào trường tiểu học,” – Tiến sĩ Tuminez hồi tưởng. “Tại đây, những đứa trẻ thông minh nhất được xếp ở hàng đầu tiên, ghế đầu tiên. Những đứa trẻ lơ ngơ thì ở hàng cuối, ghế cuối và đương nhiên tôi cũng vậy. Nhưng sau vài tháng, tôi rất vui sướng khi đã được xếp ngồi ở ngay hàng ghế đầu tiên. Và tôi đang ở đây chính vì tôi đã có cơ hội được đi học.”
Hành trình cá nhân của bà chính là nguồn gốc then chốt của động lực đằng sau những đam mê của bà trong việc trao quyền cho mọi người đong đầy các ước mơ và khai phá tiềm năng của họ. Sứ mệnh này đã trở nên đặc biệt phù hợp hiện nay khi số hóa đang thay đổi đời sống xã hội.
Tiến sĩ Astrid S. Tuminez (bên phải) và nhà báo Grace Chng.
Cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư là một kỷ nguyên mới nổi, được điều chuyển bởi các dòng dữ liệu, điện toán đám mây và phân tích. Bà Tuminez chia sẻ. “Con người chỉ với thiết bị và kết nối Internet đã có nhiều thông tin và sức mạnh trên tay, điều khó lòng tưởng tượng được trong thời điểm 20 hoặc 30 năm trước. Trí tuệ nhân tạo (artificial intelligence), máy học (machine learning), người máy học (robotics) và các kỹ thuật gen (sinh học, genomics) đang chuyển đổi toàn bộ các khía cạnh về cách mà người ta sống, liên lạc, làm việc và học tập.”
Tiến sĩ Astrid S. Tuminez (bên trái) và nhà báo Grace Chng
Câu hỏi cho châu Á không phải chỉ là tăng trưởng, mà là về các cơ hội và lợi nhuận. Nhưng công nghệ có thể là thanh gươm 2 lưỡi (double-edged sword). Điều gì sẽ xảy ra khi năng lực và lợi ích không sẵn sàng cho tất cả mọi người? Làm sao để chúng ta chắc rằng việc tiếp cận các cơ hội là bình đẳng?
Các nền kinh tế châu Á đã vui hưởng được vài thập kỷ mở rộng mạnh mẽ, nhưng Tiến sĩ Tuminez nhấn mạnh rằng tăng trưởng này không đồng đều (uneven) – xoay quanh vấn đề giới tính, khuyết tật và quyền được tới trường.
Tiến sĩ Astrid S. Tuminez (bên trái) và nhà báo Grace Chng
Bà Tuminez nói rằng: “Các chính phủ, lĩnh vực tư nhân và các tổ chức phi lợi nhuận cần bắt tay để chắc rằng những bất bình đẳng này được xử lý. Để tham gia và phát triển mạnh trong thế giới số hóa mới, các nước Châu Á phải đưa ra những cơ sở đúng để tạo ra một môi trường hoàn thiện. Chúng ta cần các chính sách để bảo đảm rằng công nghệ giúp giải quyết được các vấn đề thực tế, và lợi ích của nó sẽ lan truyền đồng đều hơn trên mọi tầm vực xã hội. Then chốt của triết lý phát triển bền vững của chúng tôi là không để bất kỳ ai rớt lại. Cuộc cách mạng công nghiệp mới này không chỉ dành riêng cho người giàu, người có học vấn hay cư dân của các quốc gia giàu có.”
Tăng trưởng toàn diện (inclusive growth) là thế nào với bà Tuminez? Bà nhìn thấy 5 yếu tố.
1. Đầu tiên là mọi người cần phải hiểu biết về công nghệ và dùng nó an toàn để tránh bị lạm dụng bởi các tội phạm mạng và thế giới ngầm nơi đó.
2. Kế đó, cần có kết nối Internet với giá phù hợp để cư dân có thể khai phá sức mạnh công nghệ phát triển bản thân.
3. Thứ ba, các thế hệ tương lai cần kỹ năng nắm bắt tốt về dữ liệu, phân tích; các công nghệ mới nổi khác cần sẵn sàng cho tất cả mọi người để họ có thể có được công việc tốt.
4. Thứ tư, những người khuyết tật phải được trao quyền với công nghệ để họ có thể sống tốt hơn.
5. Cuối cùng, tất cả các doanh nghiệp phải được tiếp cận với cùng một công nghệ như nhau bất kể quy mô doanh nghiệp lớn hay nhỏ.
Bà Tuminez chia sẻ rằng, các công nghệ mới đang xử lý tốt các bài toán thực tế. Bà đưa ra thí dụ về bang Andhra Pradesh của Ấn Độ đã sử dụng ứng dụng để báo cho các nông dân qua điện thoại khi nào thì nên gieo hạt, dựa vào các dữ liệu phân tích thời tiết, đất đai và các yếu tố khác.
Xin mời xem video:
Vài điều đã tiến triển, nhưng vẫn còn những thách thức – như thiếu các cơ hội giáo dục cho dân cư nông thôn. Bà Tuminez ưu tư: “Khi tới các đảo xa ở Philippines hoặc Indonesia, bạn có thể nghe họ nói rằng, ‘Ồ, sau khi học lớp 3 sẽ chẳng có gì để học tiếp nếu không vào thành phố’. Là nông dân, họ không thể vào thành phố, và bằng lòng với trình độ lớp 3. Đây chính là bài toán của xã hội phát triển vì cư dân không thể cải thiện bản thân khi không có học vấn.”
Thông qua các chương trình như Affordable Access Initiative (sáng kiến tiếp cập giá cả phải chăng), Microsoft đang làm việc với các chính phủ và đối tác trong khu vực để cung cấp các tài nguyên giáo dục, đặc biệt là cho khu vực nông thôn. Thí dụ ở Indonesia, Microsoft đang hỗ trợ nhà cung cấp giải pháp học tập kỹ thuật số Kelase nhằm đem các nội dung trực tuyến, cũng như các công cụ hợp tác và sản xuất, cho học sinh và giáo viên tại các làng. Microsoft cũng đã trao một khoản trợ cấp cho WIN (nhà cung cấp mạng Wi-Fi) tại Philippines để đưa Internet tới nông thôn với công nghệ TV Whitespace.
Bà Tuminez nhận định: “Những sáng kiến này thật thú vị vì có thể tạo sự bình đẳng giáo dục cho trẻ em nông thôn và vùng sâu vùng xa. Giáo dục trao quyền cho con người có được những kỹ năng, giúp họ có trách nhiệm hơn với định mệnh của chính mình.”
Nhìn xa hơn, bà Tuminez lạc quan và tin tưởng rằng số dân trẻ đang bùng nổ ở châu Á sẽ tạo cho nó sự khác biệt so với phần còn lại của thế giới. Với tỷ lệ cao của cư dân thời kỹ thuật số và thế hệ sinh ra đầu thập niên 2000 (millennial), bà nghĩ khu vực này có thể nắm bắt tốt các công nghệ mới nổi, như di động và đám mây, để tiến vào Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư. Điều này sẽ trao quyền cho người dân giải quyết nhiều bài toán của chính mình thông qua công nghệ, mang lại sự thịnh vượng lớn hơn cho xã hội và các doanh nghiệp – và như thế chắc chắn sẽ dẫn đến sự ổn định bền vững hơn cho khu vực.
MEDIA ONLINE – MICROSOFT
+ Ảnh do Microsoft cung cấp.
+ English edition: Can Asia address the inequalities of growth?
