Ngày 18-9-2020, Chính phủ của Tổng thống Donald Trump cho biết sẽ cấm người dùng ở Mỹ tải 2 ứng dụng di động của Trung Quốc là nền tảng video ngắn TikTok và ứng dụng mạng xã hội WeChat kể từ nửa đêm Chủ nhật 20-9-2020. Các kho ứng dụng của Mỹ sẽ không duy trì 2 ứng dụng này nữa. Báo New York Times (18-9-2020) nhận định đây là một bước leo thang đáng chú ý trong cuộc chiến công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc, mà mục tiêu là 2 dịch vụ mạng phổ biến vốn có hơn 100 triệu người sử dụng ở Mỹ.

Quyết định này là sự tiếp theo của một lệnh hành pháp (executive order) do Tổng thống Trump ban hành ngày 6-8-2020 dựa trên mối quan ngại TikTok và WeChat thu thập dữ liệu từ các người dùng Mỹ và có thể cung cấp chúng cho chính quyền Trung Quốc. Do chủ của hai ứng dụng này đang ở Trung Quốc nên bắt buộc phải tuân thủ các yêu cầu của chính quyền nước này, cho dù họ là doanh nghiệp tư nhân. Chính phủ Mỹ đe dọa sẽ phạt tới 1 triệu USD và tới 20 năm tù cho ai vi phạm lệnh hành pháp này.

Theo Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross, WeChat sẽ phải ngưng hoạt động ngay ở Mỹ từ nửa đêm thứ Hai 21-9. Chính phủ Mỹ cấm các công ty Mỹ xử lý các hoạt động của WeChat.

Trong khi đó, TikTok được gia hạn hoạt động tới ngày 12-11-2020 để thuyết phục được chính phủ Mỹ là mình không đe dọa tới an ninh quốc gia của Mỹ. Bộ Tài chính Mỹ cho biết các lệnh cấm sẽ có thể được dỡ bỏ nều như tới hạn chót này, TikTok có thể giải quyết được các mối quan ngại của Mỹ về vấn đề an ninh quốc gia. Tuy nhiên, từ giữa đêm Chủ nhật 20-9, người dùng ở Mỹ bắt đầu không thể tải hay nâng cấp ứng dụng TikTok.

Có tin nói rằng TikTok, một sản phẩm của Công ty Trung Quốc ByteDance, hiện đang đàm phán với Công ty Mỹ Oracle về khả năng sẽ chuyển một số quyền kiểm soát từ TikTok sang công ty phần mềm Mỹ này để ứng dụng có thể tiếp tục hoạt động ở Mỹ.

Tuy nhiên theo NYT, Oracle từ chối đưa ra lời bình luận về động thái mới của Chính phủ Mỹ.

TikTok, không hoạt động trực tiếp ở Trung Quốc, đã trở nên một nền tảng chia sẻ video viral phổ biến rộng rãi ở Mỹ. Trong khi đó WeChat là trung tâm của cuộc sống số ở Trung Quốc, hoạt động như một ứng dụng chat, một nền tảng thanh toán điện tử và một nguồn tin tức. WeChat bị chính quyền Mỹ đánh giá là một nguồn kết nối quan trọng cho cộng đồng người Hoa toàn cầu, nhưng nhưng cũng là một đường dẫn cho việc tuyên truyền và theo dõi của Trung Quốc.

Giới quan sát nói rằng quyết định mới của chính phủ Mỹ có thể coi như một sự ăn miếng trả miếng với Trung Quốc cho công bằng. Lâu nay, Bắc Kinh cấm các ứng dụng Internet của Mỹ như Google, Facebook, YouTube, WhatsApp,… hoạt động ở Trung Quốc.

HẠ ANH