Google tổ chức sự kiện thường niên Hội nghị các nhà phát triển I/O (Google I/O) 2021 từ ngày 18 tới 20-5-2021 (giờ Mỹ) với 2 hình thức: livestream toàn cầu (chủ yếu) và tại trụ sở của tập đoàn ở Mountain View, California (ngoài trời, ngồi giãn cách, ít người).

Lần tổ chức Google I/O (offline) gần đây nhất là vào ngày 7-5-2019. Năm 2020 không thể tổ chức vì đại dịch. Và năm nay, Google I/O trở lại, nhưng với hình thức online. Và cũng nhờ vậy mà Google I/O 21 mở rộng cửa cho mọi người trên thế giới tham gia hoàn toàn miễn phí.

I/O là viết tắt của Input và Output. Nó cũng từ slogan của sự kiện là “Innovation in the Open” (Sáng tạo trong môi trường Mở). Định dạng của sự kiện tương tư như Google Developer Day.

Vào ngày khai mạc 18-5-2021, ngoài keynote khai mạc sự kiện được trình bày ngay trên sân khấu ở Mountain View và được livestream toàn cầu, ông Sundar Pichai, CEO Google từ năm 2015, đã có bài viết trên Blog chính thức của Google với tựa đề: “Google I/O 2021: Being helpful in moments that matter” (Google I/O 2021: Hữu ích trong những thời điểm quan trọng). MediaOnline, một khách mời báo chí của Google I/O 21, xin được giới thiệu bài viết này (bản dịch tiếng Việt do Google cung cấp).

Dựa trên những thành quả công nghệ AI mà Google đã có nhiều năm nghiên cứu và phát triển, Google đặt ra mục tiêu cốt lõi là làm cho các dịch vụ và ứng dụng của mình thông minh hơn, mạnh mẽ hơn, hữu ích hơn và an toàn hơn cho tất cả mọi người.

Ông Sundar Pichai viết:

Tôi cảm thấy thật tuyệt khi được trở lại với Hội nghị các nhà phát triển I/O của chúng tôi trong năm nay. Sáng nay, khi bước chân đến trụ sở Mountain View, tôi có một cảm giác bình thản thoải mái, lần đầu tiên sau một thời gian dài. Tất nhiên, mọi thứ sẽ không còn như cũ, khi không có cộng đồng các nhà phát triển của chúng tôi hiện diện trực tiếp ở tại đây (như bình thường hàng năm trước đây). COVID-19 đã ảnh hưởng sâu sắc đến toàn bộ cộng đồng toàn cầu của chúng ta trong năm qua và tiếp tục gây ra nhiều bất cập. Những nơi như Brazil, và quê hương Ấn Độ của tôi, hiện đang trải qua những thời khắc khó khăn nhất của đại dịch. Tôi đang nghĩ về tất cả những người đã bị ảnh hưởng bởi COVID, và tất cả chúng ta đều hy vọng vào những ngày tốt đẹp hơn ở phía trước.

Năm vừa qua đã đặt ra cho chúng ta rất nhiều suy nghĩ và nhìn nhận mới. Tại Google, chúng tôi cũng đưa ra mục đích mới cho sứ mệnh vốn có của chúng tôi là sắp xếp thông tin của thế giới (organizing the world’s information) và làm cho thông tin hữu ích và có thể truy cập trên toàn cầu. Chúng tôi tiếp tục thực hiện sứ mệnh đó với một mục tiêu duy nhất: xây dựng một Google hữu ích hơn cho tất cả mọi người. Điều đó có nghĩa là hữu ích cho mọi người trong những thời điểm quan trọng và cung cấp cho mọi người công cụ để nâng cao kiến thức, thành công, sức khỏe và hạnh phúc của họ.

Hỗ trợ trong những khoảnh khắc quan trọng 

Đôi khi, đó là trợ giúp trong những thời điểm quan trọng, như giúp 150 triệu sinh viên và nhà giáo dục dạy học trực tuyến trong năm qua với Google Lớp học (Google Classroom). Những lần khác, đó là việc giúp đỡ trong những khoảnh khắc nhỏ tạo nên những thay đổi lớn cho mọi người. Thí dụ: chúng tôi đang giới thiệu tính năng định tuyến an toàn hơn trong Maps. Khả năng được hỗ trợ bởi AI này trong Maps có thể xác định điều kiện đường sá, thời tiết và các tình trạng giao thông mà bạn có khả năng thắng gấp (brake suddenly); mục tiêu của chúng tôi là giảm tới 100 triệu vụ việc như thế mỗi năm.

Đổi mới tư duy về tương lai của công việc

Một trong những cách lớn nhất mà chúng tôi có thể giúp đỡ là đổi mới tư duy về tương lai của công việc (reimagining the future of work). Trong năm ngoái, chúng ta đã thấy công việc thay đổi theo những cách chưa từng có, khi văn phòng và đồng nghiệp được thay thế bằng mặt bàn bếp và vật nuôi (pet). Nhiều công ty, bao gồm cả công ty của chúng tôi, sẽ tiếp tục cung cấp sự linh hoạt ngay cả khi có thể an toàn trở lại cùng văn phòng. Công cụ cộng tác chưa bao giờ quan trọng hơn thế và hôm nay chúng tôi đã công bố trải nghiệm canvas thông minh (Smart Canvas) mới trong Google Workspace cho phép cộng tác phong phú và linh hoạt hơn nữa.

AI thế hệ tiếp theo có trách nhiệm (Responsible next-generation AI)

Chúng tôi đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong 22 năm qua, nhờ vào sự tiến bộ của mình trong một số lĩnh vực thách thức nhất của công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), bao gồm dịch thuật, hình ảnh và giọng nói. Những tiến bộ này đã hỗ trợ các cải tiến trên các sản phẩm của Google, giúp bạn có thể nói chuyện với ai đó bằng ngôn ngữ khác thông qua chế độ phiên dịch của Trợ lý (Google Assistant), xem những kỷ niệm đáng nhớ trên Google Photos hoặc sử dụng Google Ống kính (Google Lens) để giải một bài toán khó.

Chúng tôi cũng đã sử dụng AI để cải thiện trải nghiệm Tìm kiếm (Google Search) cốt lõi cho hàng tỷ người bằng cách tạo ra một bước tiến vượt bậc về khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên của máy tính. Tuy nhiên, vẫn có những khoảnh khắc mà máy tính không hiểu chúng ta. Đó là bởi vì ngôn ngữ vô cùng phức tạp: Chúng ta sử dụng ngôn ngữ này để kể những câu chuyện, pha trò cười và chia sẻ ý tưởng – lồng ghép những khái niệm mà chúng ta đã học được trong suốt cuộc đời mình. Sự phong phú và tính linh hoạt của ngôn ngữ khiến nó trở thành một trong những công cụ vĩ đại nhất của nhân loại và là một trong những thách thức lớn nhất của khoa học máy tính (computer science).

Hôm nay, tôi rất vui mừng được chia sẻ nghiên cứu mới nhất của chúng tôi về sự hiểu biết ngôn ngữ tự nhiên: LaMDA. LaMDA là một mô hình ngôn ngữ cho các ứng dụng hội thoại. Đó là miền mở (open domain), có nghĩa là nó được thiết kế để trò chuyện về bất kỳ chủ đề nào. Thí dụ, LaMDA hiểu khá nhiều về hành tinh Pluto. Vì vậy, nếu một học sinh muốn khám phá thêm về không gian, họ có thể hỏi về Pluto và mô hình sẽ đưa ra những phản hồi hợp lý, khiến việc học trở nên thú vị và hấp dẫn hơn. Nếu sau đó bạn học sinh muốn chuyển sang một chủ đề khác – chẳng hạn như cách chế tạo một chiếc máy bay giấy tốt – thì LaMDA có thể tiếp tục cuộc trò chuyện mà không cần đào tạo lại.

Chúng tôi tin rằng đây là một trong những cách mà LaMDA có thể làm cho thông tin và máy tính hoàn toàn dễ tiếp cận và dễ sử dụng hơn (và bạn có thể tìm hiểu thêm về điều đó tại đây).

Chúng tôi đã nghiên cứu và phát triển các mô hình ngôn ngữ trong nhiều năm. Chúng tôi tập trung vào việc bảo đảm LaMDA đáp ứng các tiêu chuẩn cực kỳ cao của chúng tôi về tính công bằng, chính xác, an toàn và quyền riêng tư và nó được phát triển nhất quán với các Nguyên tắc AI (AI Principles) của chúng tôi. Và chúng tôi mong muốn kết hợp các tính năng hội thoại vào các sản phẩm như Trợ lý Google, Google Tìm kiếm và Google Workspace, cũng như khám phá cách cung cấp các khả năng cho các nhà phát triển và khách hàng doanh nghiệp.

LaMDA là một bước tiến vượt bậc trong cuộc trò chuyện tự nhiên, nhưng nó vẫn chỉ được đào tạo trên văn bản. Khi mọi người giao tiếp với nhau, họ thực hiện điều đó qua hình ảnh, văn bản, âm thanh và video. Vì vậy, chúng ta cần xây dựng các mô hình đa phương thức (multimodal models – MUM) để cho phép mọi người đặt câu hỏi một cách tự nhiên về các loại thông tin khác nhau. Với MUM, một ngày nào đó, bạn có thể lên kế hoạch cho một chuyến đi đường bằng cách yêu cầu Google “tìm một tuyến đường có quang cảnh núi non tuyệt đẹp”. Đây là một thí dụ về cách chúng tôi đang tiến bộ theo cách tương tác tự nhiên và trực quan hơn với Google Tìm kiếm.

Đẩy mạnh biên giới của máy tính

Dịch thuật, nhận dạng hình ảnh và nhận dạng giọng nói đã đặt nền tảng cho các mô hình phức tạp như LaMDA và các mô hình đa phương thức. Cơ sở hạ tầng máy tính của chúng tôi là cách chúng tôi thúc đẩy và duy trì những tiến bộ này và TPU, quy trình máy học (machine learning) được xây dựng tùy chỉnh của chúng tôi, là một phần quan trọng trong số đó. Hôm nay, chúng tôi đã công bố thế hệ TPU tiếp theo của mình: TPU v4. Chúng được trang bị chip v4, nhanh hơn gấp đôi so với thế hệ trước. Một pod có thể cung cấp nhiều hơn một exaflop, tương đương với sức mạnh tính toán của 10 triệu máy tính xách tay cộng lại. (Một exaflop bằng 1.000 petaflop, tương đương 1 tỷ tỷ phép tính một giây). Đây là hệ thống nhanh nhất mà chúng tôi từng triển khai và là một cột mốc lịch sử đối với chúng tôi. Trước đây, để đến được exaflop, bạn cần phải xây dựng một siêu máy tính tùy chỉnh. Và chúng ta sẽ sớm có hàng chục nhóm TPUv4 pod trong các trung tâm dữ liệu của mình, nhiều trong số đó sẽ hoạt động ở mức 90% hoặc gần 90% năng lượng không có carbon (carbon-free energy. Chúng sẽ có sẵn cho khách hàng Cloud của chúng tôi vào cuối năm nay.

Khay chip TPU v4 (ảnh trái); TPU v4 pod tại trung tâm dữ liệu Oklahoma của Google (ảnh phải)

Thật thú vị khi được “mục sở thị” tốc độ đổi mới này. Khi chúng ta nhìn xa hơn về tương lai, có những loại vấn đề mà máy tính cổ điển sẽ không thể giải quyết trong thời gian hợp lý. Điện toán lượng tử (Quantum computing) có thể hỗ trợ. Đạt được cột mốc lượng tử của chúng tôi là một thành tựu to lớn, nhưng chúng tôi vẫn đang ở giai đoạn đầu của một hành trình nhiều năm. Chúng tôi cần tiếp tục làm việc để đạt được cột mốc quan trọng tiếp theo trong lĩnh vực điện toán lượng tử: xây dựng một máy tính lượng tử tự sửa lỗi, có thể giúp chúng tôi tăng hiệu quả sử dụng pin, tạo ra năng lượng bền vững hơn và tăng cường việc khám phá ra các loại dược phẩm. Để đạt được điều đó, chúng tôi đã đưa vào hoạt động một khuôn viên AI lượng tử (Quantum AI campus) hiện đại mới với trung tâm dữ liệu lượng tử và cơ sở chế tạo chip xử lý lượng tử đầu tiên của chúng tôi.

Bên trong khuôn viên AI lượng tử mới của Google

An toàn hơn với Google

Tại Google, chúng tôi biết rằng các sản phẩm của chúng tôi chỉ có thể hữu ích khi chúng an toàn. Và những tiến bộ trong khoa học máy tính và AI là cách giúp chúng tôi tiếp tục cải tiến. Chúng tôi giữ an toàn cho nhiều người dùng hơn bằng cách chặn phần mềm độc hại, các nỗ lực lừa đảo, tin nhắn rác và các cuộc tấn công mạng tiềm ẩn,… hơn bất kỳ tổ chức nào khác trên thế giới.

Việc chúng tôi tập trung vào việc giảm thiểu dữ liệu thúc đẩy chúng tôi làm được nhiều việc hơn, với ít dữ liệu hơn. Hai năm trước tại I/O, tôi đã công bố tính năng Tự động xóa (Auto-Delete), khuyến khích người dùng xóa dữ liệu hoạt động của họ một cách tự động và liên tục. Kể từ đó, chúng tôi đã đặt Tự động xóa làm mặc định cho tất cả các Tài khoản Google mới. Bây giờ, sau 18 tháng, chúng tôi sẽ tự động xóa dữ liệu hoạt động của bạn, trừ khi bạn yêu cầu chúng tôi làm điều đó sớm hơn. Tính năng này hiện đang hoạt động cho hơn 2 tỷ tài khoản.

Tất cả các sản phẩm của chúng tôi đều hướng đến ba nguyên tắc quan trọng: Với một trong những cơ sở hạ tầng bảo mật tiên tiến nhất thế giới, các sản phẩm của chúng tôi được bảo mật theo mặc định. Chúng tôi tuân thủ nghiêm ngặt các thông lệ về dữ liệu có trách nhiệm nên mọi sản phẩm chúng tôi xây dựng đều là riêng tư theo thiết kế (private by design). Và chúng tôi tạo cài đặt bảo mật và quyền riêng tư dễ sử dụng để trao cho người dùng quyền kiểm soát dữ liệu của mình.

Nghiên cứu dài hạn: Dự án Starline

Cách đây vài năm, chúng tôi đã khởi động một dự án có tên là Project Starline để dùng công nghệ khám phá những gì có thể. Sử dụng các máy ảnh có độ phân giải cao và cảm biến độ sâu tùy chỉnh, nó chụp hình dạng và diện mạo của bạn từ nhiều góc độ, sau đó kết hợp chúng lại với nhau để tạo ra một mô hình 3D cực kỳ chi tiết trong thời gian thực. Dữ liệu kết quả là nhiều gigabit mỗi giây, vì vậy để gửi một hình ảnh có kích thước này qua các mạng hiện có, chúng tôi đã phát triển các thuật toán nén và truyền phát trực tuyến (streaming) mới để giảm dữ liệu theo hệ số hơn 100 lần. Chúng tôi cũng phát triển một màn hình trường ánh sáng (light-field display) đột phá hiển thị cho bạn thấy đại diện thực tế (realistic representation) của một người nào đó đang ngồi trước mặt bạn. Dù công nghệ phức tạp đến đâu, nó cũng mất đi, vì vậy bạn có thể tập trung vào những gì quan trọng nhất.

Chúng tôi đã thử nghiệm nó hàng nghìn giờ tại văn phòng của chính mình và đạt được một kết quả rất đáng mong đợi. Các đối tác doanh nghiệp hàng đầu của chúng tôi bày tỏ sự hào hứng với dự án này, và chúng tôi cũng đang làm việc với các đối tác trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và truyền thông để nhận được phản hồi sớm. Trong bước tiến thúc đẩy của việc cộng tác từ xa, chúng tôi đã tạo ra những tiến bộ kỹ thuật sẽ giúp cải thiện toàn bộ những sản phẩm truyền thông của chúng tôi. Trong những tháng tới, chúng tôi mong muốn có thể chia sẻ với bạn nhiều hơn về điều này.

Một người đang trò chuyện với ai đó qua Project Starline.

Giải quyết những thách thức phức tạp về sự bền vững

Một lĩnh vực nghiên cứu khác là những nỗ lực của chúng tôi nhằm thúc đẩy sự bền vững (sustainability) trong tương lai. Tính bền vững đã là giá trị cốt lõi của chúng tôi trong hơn 20 năm. Chúng tôi là công ty lớn đầu tiên trở thành công ty trung hòa carbon (carbon neutral) vào năm 2007. Chúng tôi là công ty đầu tiên kết hợp hoạt động của mình với 100% năng lượng tái tạo vào năm 2017 và chúng tôi đã thực hiện điều đó cho tới thời điểm này. Năm ngoái, chúng tôi đã loại bỏ toàn bộ di sản carbon (carbon legacy) của mình.

Tham vọng tiếp theo của chúng tôi là lớn nhất và chưa từng có: hoạt động trên năng lượng không carbon vào năm 2030. Điều này thể hiện một bước thay đổi đáng kể so với các phương pháp tiếp cận hiện tại và là một phát minh trên quy mô tương tự như điện toán lượng tử. Nó đưa ra những vấn đề khó giải quyết không kém, từ nguồn năng lượng không carbon ở mọi nơi chúng tôi hoạt động để chắc chắn rằng có thể vận hành suốt mỗi giờ mỗi ngày.

Đã và đang xây dựng trên nền tảng điện toán carbon-thông minh (carbon-intelligent computing platform) đầu tiên mà chúng tôi đã triển khai vào năm ngoái, chúng tôi sẽ sớm trở thành công ty đầu tiên triển khai chuyển đổi tải carbon thông minh theo cả thời gian và địa điểm trong mạng trung tâm dữ liệu của chúng tôi. Vào thời điểm này năm sau, chúng tôi sẽ chuyển hơn một phần ba số lượng máy điện toán phi sản xuất sang những thời điểm và địa điểm có nhiều năng lượng không carbon hơn. Và chúng tôi đang nỗ lực áp dụng Cloud AI của mình với các kỹ thuật khoan cách tân (novel drilling techniques) và cảm biến sợi quang (fiber optic sensing) để cung cấp năng lượng địa nhiệt (geothermal power) ở nhiều nơi hơn, bắt đầu từ các trung tâm dữ liệu ở bang Nevada của chúng tôi vào năm tới.

Những khoản đầu tư như thế này là cần thiết để có được năng lượng không có carbon xuyên suốt 24/7 và nó cũng đang diễn ra ở Mountain View (bang California). Chúng tôi đang xây dựng khuôn viên mới của mình theo các tiêu chuẩn bền vững cao nhất. Khi hoàn thành, những tòa nhà này sẽ có lớp da mặt trời hình vảy rồng đầu tiên, được trang bị 90.000 tấm pin mặt trời bằng bạc và khả năng tạo ra gần 7 megawatt điện mặt trời. Họ sẽ xây dựng hệ thống cọc địa nhiệt lớn nhất ở Bắc Mỹ để giúp sưởi ấm các tòa nhà vào mùa đông và làm mát chúng vào mùa hè. Thật tuyệt khi được chứng kiến kế hoạch trên giấy này đang thành hình.

Phần đồ họa thể hiện kết xuất khuôn viên Charleston East mới tại Mountain View, California (trái); Chế độ xem mô hình với da mặt trời vảy rồng (phải).

Một sự tôn vinh của công nghệ

I/O không chỉ là dịp để tôn vinh công nghệ mà còn dành cho những người sử dụng và xây dựng nó, bao gồm hàng triệu nhà phát triển trên khắp thế giới đã tham gia từ xa sự kiện ngày hôm nay với chúng tôi. Trong năm qua, chúng ta đã chứng kiến mọi người sử dụng công nghệ theo những cách thật tuyệt vời: giữ cho bản thân khỏe mạnh và an toàn, học hỏi và phát triển, kết nối và giúp đỡ nhau vượt qua những giai đoạn thực sự khó khăn. Chứng kiến điều này, chúng tôi thực sự được truyền cảm hứng và càng mong muốn được đóng góp cho người dùng những điều có ích.

Tôi mong được gặp mọi người trực tiếp tại I/O năm sau. Chúc mọi người an toàn và sức khỏe.

Nguồn: Google I/O 2021: Being helpful in moments that matter

Xin mời xem video:

SUNDAR PICHAI, CEO Google

+ Ảnh do Google cung cấp