“Rage bait” – Từ nổi bật nhất năm 2025 của Từ điển Oxford
Theo thông lệ thường niên, Nhà xuất bản Đại học Oxford (Oxford University Press) – nơi xuất bản Từ điển Oxford English Dictionary (OED) nổi tiếng – đã chọn từ nổi bật nhất trong năm 2025, gọi là Từ của Năm (the Word of the Year). Và năm 2025, họ đã chọn “rage bait” (mồi nhử sự giận dữ) làm Từ của năm, định nghĩa nó là nội dung trực tuyến được thiết kế để kích động sự tức giận nhằm thu hút tương tác, phản ánh những thay đổi trong xã hội về sự chú ý và đạo đức trực tuyến giữa các cuộc tranh luận về sức khỏe kỹ thuật số và quy định nội dung.

Các ứng cử viên khác của The Word of the Year for 2025 bao gồm “aura farming” (nuôi trồng hào quang, xây dựng một hình ảnh hoặc phong cách cụ thể trên mạng để trông ngầu hoặc thu hút sự chú ý) và “biohack” (tạm dịch: hack sinh học, một thuật ngữ liên quan đến việc tối ưu hóa hiệu suất của con người).
Có hơn 30.000 người tham gia bỏ phiếu bầu chọn trong 3 ngày cùng với phân tích của các chuyên gia.
Theo định nghĩa của Oxford University Press, “rage bait” là một danh từ chỉ về “nội dung trực tuyến được cố tình thiết kế để gây ra sự tức giận hoặc phẫn nộ bằng cách gây khó chịu, khiêu khích hoặc xúc phạm, thường được đăng tải nhằm mục đích tăng lưu lượng truy cập hoặc tương tác với một trang web hoặc tài khoản mạng xã hội cụ thể”.
Từ “rage bait” đã được sử dụng nhiều gấp ba lần trong 12 tháng qua.
“Rage bait” lần đầu tiên được sử dụng trực tuyến trong một bài đăng trên Usenet vào năm 2002 để chỉ một kiểu phản ứng cụ thể của người lái xe khi bị người lái xe khác nháy đèn pha yêu cầu vượt, giới thiệu ý tưởng về sự khiêu khích có chủ đích. Sau đó, từ này phát triển thành tiếng lóng trên Internet được sử dụng để mô tả các viral tweet, thường để chỉ trích toàn bộ mạng lưới nội dung quyết định những gì được đăng tải trực tuyến, như nền tảng, người sáng tạo và xu hướng.

Linh mục Giuse Phạm Đình Ngọc, SJ, đã viết: “Rage bait tạm dịch là ‘mồi giận dữ, hoặc mồi nhử cho cơn giận’. Đây là một chiến thuật quen thuộc trên mạng xã hội khi ai đó đăng nội dung gây sốc, gây hấn, nhằm mồi nhử người đọc vào cái bẫy cảm xúc. Giận dữ càng lớn thì tương tác càng cao, và tương tác càng cao thì lợi nhuận càng tăng. Vì chỉ cần lướt năm phút trên mạng, chúng ta đã gặp đủ thứ nội dung xàm xí, tục tĩu, chia rẽ và đánh vào bản năng tò mò và bức xúc của con người. Nhưng khi một thuật ngữ được chọn làm ‘từ của năm’, nó không chỉ mô tả một hiện tượng xã hội. Nó còn là một chiếc gương cho thấy điều gì đó đang xảy ra trong tâm hồn chúng ta. Câu hỏi đặt ra cho người Công giáo không chỉ là: ‘Tại sao người ta thích giận dữ đến vậy?’, mà còn là câu sâu xa hơn: ‘Tại sao chúng ta dễ bị dẫn dắt vào những tức giận đến thế? Vậy, Giáo hội phải phản ứng thế nào giữa một thế giới bị thao túng bởi cảm xúc mãnh liệt và tiêu cực?”
Từ điển tiếng Anh Oxford English Dictionary (OED) được Nhà xuất bản Đại học Oxford xuất bản lần đầu (First edition) trong thời gian từ 1884 (bắt đầu) đến 1928 (hoàn thành tập cuối). Ấn bản thứ hai (Second edition) xuất bản năm 1989. Hiện đang biên soạn ấn bản thứ ba (Third edition).
- Thông tin chi tiết về the Word of the Year for 2025 của Oxford University Press
- Tham khảo về từ “Rage bait”
- Tham khảo bài viết của Linh mục Giuse Phạm Đình Ngọc, SJ về từ “Rage bait”
NGÔ LÊ
















